De Langdonken ligt op de overgang tussen de Kempen en het Hageland. Zulke overgangsgebieden zijn een paradijs voor heel wat zeldzame soorten. Langdonken bestaat vooral uit moerassen. Delen van het gebied en van de wandelpaden staan dan ook vaak onder water.
en lemige bodem en een goede waterhuishouding zorgen voor een ideale thuis voor veel verschillende dieren en planten. De Spaanse ruiter is een uiterst zeldzame distelsoort die in blauwgraslanden groeit. Blauwgraslanden zijn vochtige tot natte graslanden op een schrale, venige bodem. Ze zijn in Vlaanderen zo goed als verdwenen. In de blauwgraslanden groeien onder meer klokjesgentiaan, blauwe zegge, pijpenstrootje, dophei en verschillende orchideeën. Andere zeldzame planten die je in Langdonken vindt zijn heidekartelblad, moeraswolfsklauw, wijdbloeiende rus, verfbrem, teer guichelheil, kleine zonnedauw en ronde zonnedauw.
Een rijke insectenwereld van libellen, sprinkhanen, vlinders, met de mug als absolute uitschieter, levert een gedekte tafel voor insecteneters zoals bosrietzanger en nachtegaal. De belangrijke populatie blauwborst zorgde ervoor dat de Langdonken vogelrichtlijngebied werd. Buizerd, wespendief, torenvalk, havik, sperwer, kerkuil, bosuil, ransuil, zwarte specht, kleine en grote bonte specht, houtsnip vinden er hun stek. Tijdens de trekperiode kan je er ook watersnippen, kleine plevieren, witgatjes en oeverlopers spotten. Reeën, hazen, bunzings, wezels en verschillende muizensoorten vertoeven graag in het gebied.